GERİ DÖNÜŞ YOK

Artık geriye dönülmesi mümkün değil...

Brüksel’deyim. Heinrich Böll Vakfı’nın düzenlediği bir toplantıdayım. Telefonlarım durmaksızın çalıyor. Komutanların gözaltına alınmasıyla başlayan yeni siyasi durum konusunda TV kanalları yorum yapmamı istiyorlar. Bizim toplantının konusu ise; İsrail-Türkiye ilişkileri ekseninde Türkiye’nin dış politikasındaki değişiklikler ve bildiğimiz ‘eksen kayması’ iddiası. Bu bağlamda Türkiye’nin AB üyeliği de masada.
‘Gerçekten Türkiye’nin dış politika ekseni kaydı mı’ sorusu üzerine kafa yoruluyor... ‘Bunun konuşmanın zamanı mı’ diye de sorulabilir... Gözüm buradaki toplantıda, kulağım Türkiye’de. Bu yazıyı yazarken henüz gözaltına alınan emekli komutanların kaderleri belli olmamıştı.
***
Gözaltıların yol açtığı sarsıntıyı küçümsemek mümkün değil. Türkiye’de taşlar şimdi gerçekten yerinden oynuyor. Geleceğimizi, tarihimizi belirleyecek gelişmeler gerçekleşiyor.
Gazetelerin internet sayfalarına bakıyorum.
Herkes istediği taraftan kamuoyunu etkilemeye çalışıyor. Yazıma gelen tepkilere bakıyorum,
bir kısmı çok öfkeli, bir kısmı durumu anlamaya gayret ediyor. Sonuç olarak bir sarsıntı yaşadığımız ve sinirlerin gerildiği bir gerçek.
Yurtdışında yapılan yorumları, ‘İslamcılar laikliği ortadan kaldırıyor, onun için askerler gözaltına alınıyor’ şeklinde yansıtma çabalarını da onaylamak mümkün değil. Batı’daki genel eğilimin bu yönde olmadığını görüyoruz. Türkiye’deki durumu Batı’ya olduğundan farklı yansıtma yönündeki çabalara rağmen, Batı demokrasilerinin temsilcileri, Türk siyasetinde neler olup bittiği konusunda yüksek bir analiz yeteneğine sahipler.Türkiye’de ‘asker vesayeti’nin kaldırılmasının daha anti-demokratik bir rejime yol açacağına buradaki insanları inandırmaya çalışma girişimlerinden bir sonuç almak pek mümkün değil. Militarizmle mücadelenin, daha militarist, daha anti-demokratik rejimler yarattığı yönünde kaç tane örnek gösterilebilir ki?
Bazı çevrelerin en çok sarıldıkları örneklerden biri İran örneği...
İran’da Humeyni, solcular ve cümle muhalifler Şah diktatörlüğüne karşı ortak bir mücadele yürüttüler. Şah döneminde çok partili sistem yoktu. Askeri diktatörlük vardı. Bu nedenle bu diktatörlüğe karşı değişik muhalif güçler ittifak yaptılar. Bu muhalif güçlerin neredeyse hiçbiri (ne solcular, ne Batı yanlıları, ne de Humeyniciler) demokratik güçler değildi. İran’da çok parti geleneği hiç oluşmamıştı. Bu yüzden Şah’ı devirenler kısa süre içinde bir iktidar kavgasına giriştiler. Bundan Humeyniciler üstün çıktı. Bir demokratik uzlaşmanın zemini hiç olmamıştı.
Türkiye, 60 yıldan fazla bir süredir çok partili demokrasi arayışı içinde. Askerin bütün müdahalelerine rağmen, Türkiye’de parlamenter rejim kısa süreler dışında kesintiye uğramadı. Bu uzun süreç önemli bir birikim yarattı. Türkiye’nin sorunlarını parlamenter rejim içinde çözebilmesi konusunda bir olgunlaşma noktasına yaklaşılmakta olduğu ortada.
Bu nedenle, AK Parti’nin, militarizmle hesaplaşma-sında kazanacağı inisiyatifi ve gücü, demokrasiyi ve çok partili rejimi ortadan kaldırma (ya da demokrasinin oyun alanını asgariye indirme) amacıyla kullanacağı yönündeki kaygılar gerçekçi kaygılar değil. AK Parti istese bile böyle bir süreci örgütleyemez.
Bu bağlamda şunu da hatırlamakta yarar var: Askerlerin her darbeden sonra yaptıkları ‘kısa sürede demokratik sisteme döneceğiz’ açıklamaları, onların demokrasiye olan sevgi ve güvenlerinden değil, Türkiye’deki bütün zaaflarına rağmen gelişmekte olan demokrasi anlayışından ve Türkiye’nin Batı’yla olan ilişkilerinden kaynaklanmıştır. Türkiye’deki demokrasi birikimi ve Türkiye’nin Batı’yla olan ilişkileri, demokrasinin ortadan kaldırılmasına eskiden de izin vermedi, hele şu andan sonra kesinlikle veremez.
Kritik bir dönemeçten geçiyoruz. Çatışma çok sert cereyan ediyor. Ergenekon davasının savcıları cesaret isteyen bir hukuk mücadelesi yürütüyorlar. AK Parti’nin düşündüğünün ve planladığının çok ötesinde bir noktaya geldi işler. Geriye dönüş mümkün görünmüyor.

ORAL
ÇALIŞLAR

Politika

24/02/2010
oralcalislar@gmail.com RADİKAL